Verhalen uit het veld

De laatste etappe van de GRR1 leidt ons naar het brandende hart van Réunion, Piton de la Fournaise. Deze 2631 meter hoge vulkaan behoort tot de meest actieve vulkanen ter wereld. Stiekem hoopte ik getuige te kunnen zijn van een kleine uitbarsting. Het moment waarop lava zowel land verschroeit als nieuw land creëert, is iets wat ik absoluut wil meemaken. Op deze reis moest ik het doen met littekens van vulkanische activiteit, wat ook al een blijvende indruk op me achterliet.

Na zes dagen wandelen kwamen we aan in Cilaos. We (Amber en ik) waren onder de indruk van de prachtige landschappen die we al gezien hadden. Het vele klimmen en dalen had er stevig ingehakt en we hadden nauwelijks rust gehad. Een bezoek aan de apotheker voor stevigere kniebraces voor Amber kwam dan ook goed uit. Rust hadden we ook nodig, aangezien het sportieve hoogtepunt van de reis er zat aan te komen: de beklimming van het hoogste punt van het eiland, de Piton des Neiges. Deze oude vulkaan torent met zijn 3.069 meter hoog boven het eiland uit. Het uitzicht vanaf de top schijnt de moeite waard te zijn. Dringend tijd dus om het met eigen ogen mee te maken.

Stel je voor dat je een crimineel in ballingschap bent of een ontsnapte slaaf. Waar zou je naartoe gaan? Op een quasi onbewoond eiland zoek je de meest onherbergzame plekjes op. Precies zo heeft de menselijke beschaving haar weg gevonden naar Cirque de Mafate. Gelukkig ligt het tijdperk van de slavenhandel achter ons, en sturen we criminelen niet langer in ballingschap naar afgelegen eilanden. Toch wonen er nog steeds mensen in Mafate – en ja, vaak zijn zij afstammelingen van ontsnapte slaven. Vanuit je luie zetel zou je je kunnen afvragen waarom mensen nog steeds op een plek wonen die alleen te voet (of per helikopter) bereikbaar is. Maar ik kan je verzekeren: zodra je zo’n plek zelf ervaart, begrijp je het maar al te goed!

Réunion is een vulkanisch eiland in de Indische Oceaan, gelegen tussen Madagaskar en Mauritius. Door deze bijzondere ontstaansgeschiedenis en afgelegen ligging komt hier een unieke flora- en faunagemeenschap voor. Dit resulteert op zijn beurt in landschappen die hun gelijke niet kennen. Deze blog is het eerste deel van een serie die de hoogtepunten van deze reis bespreekt. In dit eerste deel staat Roche Écrite centraal. Dit adembenemende landschap was het eerste hoogtepunt op de GRR1, een beroemde langeafstandswandelroute die het eiland van noord naar zuid doorkruist en die ik zelf ook bewandelde.

Toen ik mijn reis naar Réunion plande, was mijn doel om zoveel mogelijk vogelsoorten te zien. De vogeldiversiteit van Réunion is niet bepaald hoog: er komen zo'n 50tal vogelsoorten voor, waarvan 8 à 10 soorten endemisch zijn, afhankelijk van of je ondersoorten meerekent. Daarnaast komen er een boel geïntroduceerde soorten voor, zoals bijvoorbeeld de Japanse nachtegaal of de roodwangbuulbuul. Kortom, het ecosysteem op Réunion is niet meer zo ongerept als wanneer de mens nog niet van het bestaan van het eiland afwist. Een soort die me direct fascineerde, ondanks het ietwat saaie uiterlijk, was de Réunion rupsvogel, lokaal ook tuit-tuit genoemd. Deze soort staat op de IUCN Rode Lijst aangeduid als "Ernstig bedreigd". Ik had het geluk om één zo’n exemplaar te kunnen observeren. 

Jump for joy weergalmt door de boxen van het minibusje. Het is nog vroeg, omstreeks 7 uur, maar toch zit ons eerste deel van de dag er al op. Het liedje past treffend bij het gedrag van de vogels die we eerder in de ochtend observeerden. Het is de kemphaan, een flamboyante steltlopersoort die tot de verbeelding spreekt. Hier in de kustgraslanden van Oulu is hij nog best algemeen en voeren de Universiteit van Oulu en het Max-Planck Instituut heel wat (gedrags)ecologisch onderzoek uit. Veel vogelliefhebbers dromen ervan om het baltsritueel van deze soort ooit te kunnen aanschouwen. Ik had het geluk om het reilen en zeilen van de met testosteron volgepompte mannetjes voor een tijdje van nabij te kunnen volgen. Als je dacht dat menselijke relaties ingewikkeld kunnen zijn, heb je nog niet over de kemphaan gehoord!

De bonte strandloper is een steltloper met een uitgestrekt verspreidingsgebied op het noordelijk halfrond. Er zijn verschillende ondersoorten bekend, en deze blog belicht een specifieke ondersoort: de zuidelijke bonte strandloper, of in mooie wetenschappelijke woorden, Calidris alpina ssp. schinzii. Hoewel je de bonte strandloper misschien kent als een veel voorkomende steltloper op trek langs onze kust, is de zuidelijke bonte strandloper in de kustgraslanden rondom de Botnische Golf ernstig bedreigd. Al meer dan twee decennia probeert een team onder leiding van Kari Koivula en Veli-Matti Pakkanen antwoorden te vinden op vragen over de zorgwekkende achteruitgang van deze emblematische kustvogel. Deze zomer kon ik me bij het onderzoeksteam van de universiteit Oulu aansluiten als veldwerkassistent. Zo kon ik ervaren hoe het onderzoek naar het behoud van deze ondersoort in zijn werk gaat. Ga met me mee op deze ontdekkingsreis!

Lapland staat bekend om zijn ongerepte natuur. Hier vind je nog steeds uitgestrekte wildernis. Je kunt jezelf onderdompelen in de natuur en je afsluiten van alles wat met beschaving te maken heeft - misschien een radicaal idee - maar wel één dat me op een bepaalde manier aanspreekt. Een ontsnapping uit de informatiestorm waarin je je in het dagelijks leven bevindt. Geen nieuws, geen berichten, geen schattige kattenvideo's op YouTube, enzovoort. Iets wat in de praktijk moeilijk te bereiken is. In de laatste week van oktober 2021 heb ik een 6-daagse solo hike gedaan in het Urho Kerkkonen National Park, een ongeveer 2.550 km² grote, grotendeels ongerepte natuur. De ideale manier om voor het eerst de wildernis op te zoeken - of misschien beter gezegd : luisteren naar de lokroep van de wildernis.

Een van de meest gebruikte methoden om vogeltrek te onderzoeken is het ringen van vogels. In Tauvo, een gehucht op ongeveer 50 km van Oulu, is men in de jaren zeventig begonnen met ringen. Ik kreeg de kans om het station twee keer te bezoeken in de herfst van 2021. Hieronder vertel ik hoe het ringen in zijn werk gaat, en waarom Tauvo zo’n bijzondere locatie is.