Tussen twee trips door had ik wat tijd te doden voordat ik mijn volgende bus kon nemen. Terwijl ik zat te rusten in het park, trok een vogel in een kleine kuip — “vijver” zou een te groot woord zijn — mijn aandacht. Omdat hij totaal niet mensenschuw was, begon ik hem meteen te portretteren. Op dat moment werd ik aangesproken door een oudere man met een camera. Alain, een gepensioneerde journalist, kwam bijna dagelijks in het park en kende de meeste groenarbeiders. Al snel werd de nieuwste vondst van de dag — een jonge Belg, nota bene — aan iedereen voorgesteld. Het werd een gezellige boel.
Ik had het eigenlijk kunnen raden: deze reiger werd gevoerd door voorbijgangers. Daar ben ik geen fan van, want brood is slecht voor vogels (het zwelt op in de maag). Wat ik echter niet wist, was dat deze vogel het brood slim gebruikte. In de kuip zaten namelijk vissen, die óók dol zijn op brood. En als reiger heb je natuurlijk veel meer aan een vette vis dan aan een miezerig stukje brood.
Deze reiger had 1 + 1 = 2 gedaan en gebruikte het brood om vissen naar het wateroppervlak te lokken, om ze vervolgens bliksemsnel naar binnen te werken. Een reiger die gereedschap gebruikt — ik had het nog nooit gezien. In natuurlijkere gebieden gebruiken ze soms kleine veertjes als lokaas. Deze soort is een van de twaalf vogelsoorten waarbij dit gedrag is beschreven: écht vissende vogels dus.
De vraag die biologen zich vervolgens stellen, is of dit gedrag aangeleerd is of dat er sprake is van een reflexmatige neiging. Onderzoek toont dat er voornamelijk een sterke aanleercomponent is. Zo wordt dit vissend gedrag opvallend vaak met menselijke objecten gezien (brood dus bijvoorbeeld), is het gedrag vaak zeldzaam maar wordt het op eenzelfde plek wel bij verschillende individuen waargenomen. Dit laatste suggereert dat andere reigers het gedrag dus kunnen leren door af te kijken bij soortgenoten. Ook passen sommige reigers de positie van hun aas aan tijdens het wachten, wat toch nodig inzicht vereist. Zo zie je maar: intelligentie is niet iets puur menselijks, verre van zelfs!
Als bioloog gaat mijn hart van zulke dingen natuurlijk sneller kloppen. Al met al een geslaagde twee uur in het stadspark.
